Schotland voor beginners, tips voor gezinnen

Schotland is een droom voor avontuurlijke gezinnen die graag de natuur in duiken, als je het mij vraagt. De ware schoonheid van dit land ontvouwt zich pas echt wanneer je de auto parkeert en te voet de omgeving verkent. Het zou zonde zijn om deze kans op onvergetelijke gezinsavonturen te missen. Bereid je dus voor op indrukwekkende wandeltochten door de natuur en zorg dat je genoeg snacks bij je hebt voor onderweg. Dit land, bekend om zijn Highland games, stoere mannen in kilts, whisky, het mysterieuze Loch Ness, de kenmerkende klanken van doedelzakken en de traditionele haggis, neeps & tatties biedt veel meer dan deze iconische symbolen. Schotland maakt deel uit van het Verenigd Koninkrijk en geniet een bepaalde mate van autonomie met een eigen parlement. Kenmerkend voor Schotland is de blauwe vlag met het witte kruis, een symbool dat ook in de Britse vlag is opgenomen.

Kastelen, ruïnes en ridders in de Lowlands

Wie naar Schotland gaat met het gezin, moet gegarandeerd een aantal Schotse kastelen en paleizen gaan bezoeken. Je hebt ontzettend veel mogelijkheden, van echte ruïnes zoals in Aberdour tot gerenoveerde kastelen als Stirling Castle of Edinburgh Castle. Voor kinderen spreken deze laatste twee kastelen enorm aan. Onze tips is om ook kasteelruïnes te bezoeken, de mystiek en de sfeer die hier hangen zijn echt prachtig. Kijk zelf van tevoren naar de serie Outlander en loopt gewoon echt op filmsets die je herkent uit de serie. Je kunt bij de kleine kastelen vaak gratis parkeren, bij de grote kastelen is dat een ander verhaal, maar de parkeerprijzen zijn er vaak maar een paar pond.

Schotland met kleine kinderen, handig of niet?

Schotland met een klein kind leek ons niet echt handig en dat is de reden dat we nooit eerder zijn gegaan met een baby, peuter of kleine kleuter. Bij Schotland moet je rekening houden met bergen, kastelen en actief zijn. Tenminste wel op de manier waarop wij Schotland willen zien: prachtige uitzichten, hiken naar Ben Navis en prachtige kastelen bezoeken. Natuurlijk zijn er best manieren om kleine kinderen te vervoeren zoals rugdragers. Daarmee kunnen sportieve ouders zeer zeker met hun kroost op avontuur in landen als Schotland. Wij zagen dat zelf niet zo zitten, omdat je toch best flink moet klimmen om de mooiste stukken te zien. Als je allebei een zwakke rug hebt zoals wij dan is lang lopen met een rugdrager gewoon geen dikke fun. Ons advies nu we Schotland met eigen ogen hebben gezien: wacht totdat je kind goed kan lopen en ga dan naar Schotland met je gezin. Verwacht namelijk geen wandelpaden voor je buggy op de meest plaatsen in de natuur. Met een baby is Schotland natuurlijk ook goed te doen, maar met kinderen die net beginnen met lopen tot en met 4 jaar, zouden wij Schotland niet aanbevelen als de meest handige bestemming voor gezinnen.

De Schotse cultuur ontdekken met je kinderen

Schotland werd in de vroege geschiedenis bewoond door de Picten. Deze vochten dapper tegen de Romeinen en wisten deze in hun gebied buiten de deur te houden. Pas in de 16e eeuw kwam Schotland bij Engeland en vormden zij samen via de Acts of Union het Verenigd Koninkrijk. Hoewel er in het verleden verschillende schermutselingen waren tussen de Engelsen en Schotten, gingen zij vanaf die tijd vreedzaam op in het Verenigd Koninkrijk. Hoewel de Schotten onderdeel zijn van het Verenigd Koninkrijk, hebben zij hun eigen cultuur zeker niet verloren. De ‘Highland Games’, met zijn stoere sporten, zijn nog altijd populair. De Schotse ruit, ook gedragen in de kilt, ziet men nog steeds op bijzondere gelegenheden en iedere clan en familie heeft zijn eigen versie. Schotland is een bijzondere regio binnen het Verenigd Koninkrijk.

Het weer in Schotland...

Schotland kent milde winters, redelijk warme zomers tot ongeveer 25 graden en neerslag gedurende het hele jaar. Wat betreft de neerslag is er dus geen gunstig jaargetijde te noemen. al is de kans van mei tot en met augustus wel minder. De meeste buien trekken van vanuit het westen naar het oosten en hierdoor is het oosten van Schotland een stuk droger dan het westen. Onze tip: kies gewoon voor Schotland en neem het weer voor lief, laat je niet tegenhouden door het weer en kleed jezelf er goed op. Laagjes dus! Wij waren in het herfstvakantie in Schotland en hadden in 9 dagen tijd slechts één middagje regen, we waren in de meivakantie 15 dagen in Schotland en hadden slechts één ochtend tot 9 uur regen. Ja, echt!

De Schotten zelf laten hun dag nooit bepalen door het weer of met name de regen. Ze kleden zich erop en gaan gewoon naar buiten onder het motto "er is geen slecht weer, alleen slechte kleding". Ons advies is om die instelling over te nemen, dan spring je maar een keer vaker onder de douche om weer op te warmen of je doet de kachel aan en je kleding tegelijkertijd in de wasmachine of droger! Laarzen mee voor de kids, regenjassen aan en maximaal genieten.

Edinburgh, de sfeervolle hoofdstad van Schotland

Een stedentrip Edinburgh met je gezin mag eigenlijk niet ontbreken als je naar Schotland gaat. Wat een heerlijke stad is dit! We werden op slag verliefd op deze betoverende, sfeervolle Schotse stad, verlicht door talloze lichtjes. Edinburgh is het hele jaar leuk met kinderen, ongeacht het weer. Er is namelijk een schat van activiteiten te vinden. Als het regent dan breng je wat meer tijd door in een gezellige pub met een spelletje en een whisky binnen handbereik voor de liefhebber. Persoonlijk zou ik aanraden meerdere dagen uit te trekken om deze stad goed te kunnen zien en wij deden dat met de Royal Edinburgh Ticket, wat ons onder andere toegang gaf tot Edinburgh Castle.

> Lees ook: Edinburgh met kinderen

Ruige natuur en wisselvallig weer

Met haar ruige landschappen is Schotland een van de meest ongerepte gebieden van Groot-Brittannië, gelegen in het uiterste noorden van het land. Het herbergt de hoogste berg van het Verenigd Koninkrijk en staat bekend als een van de minst bevolkte regio's, wat het natuurschoon alleen maar ten goede komt. De uitgestrekte vlaktes, adembenemende meren en panoramische uitzichten benadrukken de nietigheid van de mens in de majestueuze Schotse natuur.

Heb je zin in een zon- en strandvakantie? Dat kun je vergeten in Schotland, want de zomers zijn daarvoor zelfs te koud. In de grotere steden zoals Edinburgh en Glasgow kun je wel degelijk op het terras zitten in de zomer, want hier blijft de warmte wat langer hangen. Voor ons Nederlanders is de temperatuur prima te doen, maar houd er dus wel rekening mee dat het kan afkoelen in de avond. Afhankelijk van het gebied waar je naartoe gaat, heb je te maken met meer of minder neerslag. Natuurlijk verschilt de hoeveelheid neerslag op verschillende hoogten, maar ook tussen oost en west zijn er grote verschillen.

Typisch Schots: whisky!

Whisky: wij houden ervan! Schotse whisky wordt ook wel "Scotch" genoemd en is wereldberoemd om haar rijke smaken en diepe tradities. Deze nobele drank, strikt gemaakt binnen de grenzen van Schotland, heeft een geschiedenis die teruggaat tot de 15e eeuw, waarmee het een van de oudste en meest gerespecteerde vormen van gedistilleerde alcohol ter wereld is. Schotse whisky onderscheidt zich door zijn unieke productieproces, waarbij het minimaal drie jaar en één dag moet rijpen in eiken vaten, wat bijdraagt aan zijn complexe smaakprofiel. Interessant is dat er meer dan 120 actieve distilleerderijen verspreid over vijf regio's zijn, elk met hun eigen kenmerkende stijlen en smaken, van de rokerige en turfachtige whisky's uit Islay tot de zachte en fruitige varianten uit de Speyside regio. Schotse whisky draagt niet alleen bij aan de Schotse economie door de aanzienlijke export, maar vormt ook een essentieel onderdeel van de cultuur en het erfgoed van het land.

Whisky of whiskey?

Er is nog wel eens wat twijfel over die "e" in deze beroemde drank. Het verschil tussen whisky en whiskey zit hem voornamelijk in de geografische herkomst en de productiemethoden. Whisky wordt traditioneel gebruikt om te verwijzen naar de drank die geproduceerd wordt in Schotland, Canada, Japan en andere delen van de wereld. Whiskey met een 'e' wordt meestal gebruikt voor dranken geproduceerd in Ierland en de Verenigde Staten.

Leuke Schotse kastelen met kinderen

De kastelen en landhuizen in de Lowlands van Schotland die wij bezochten waren eigenlijk allemaal pareltjes en uniek om hun eigen redenen. Schotland is een land doordrenkt van geschiedenis en legendes, waar majestueuze kastelen en ruïnes verspreid over het landschap getuigen van een rijk en tumultueus verleden. Deze kastelen, elk met hun eigen unieke verhalen en geheimen, bieden een kijkje in de Schotse ziel, van de Hooglanden tot aan de rustige oevers van de lochs. Wij brachten een bezoek aan deze Schotse kastelen die ieder op zichzelf een bezoek waard zijn. Elk van deze kastelen vertelt een eigen verhaal, geweven uit de rijke Schotse geschiedenis en cultuur.

Linlithgow Palace

Dit koninklijk paleis was ooit de geboorteplaats van Mary, Queen of Scots en blinkt uit in zijn Renaissance-architectuur. Gelegen bij het pittoreske Linlithgow Loch, biedt dit indrukwekkende, maar nu ruïneuze paleis een fascinerend inzicht in het leven van de Schotse adel.

Blackness Castle

Bekend als ‘het schip dat nooit zeilde’ vanwege zijn unieke vorm, ligt Blackness Castle aan de oevers van de Firth of Forth. Dit kasteel diende door de eeuwen heen als fort, gevangenis en filmlocatie, en biedt adembenemende uitzichten en een diepe duik in de Schotse militaire geschiedenis.

Hopetoun House

Dit prachtige landhuis, dicht bij Edinburgh, staat bekend om zijn indrukwekkende barokarchitectuur en uitgestrekte landgoederen. Hopetoun House is nog steeds bewoond en opent zijn deuren voor het publiek, waarbij bezoekers kunnen genieten van zijn weelderige interieurs en prachtig aangelegde tuinen.

Doune Castle

Dit kasteel, beroemd geworden door films en televisie zoals 'Monty Python and the Holy Grail' en 'Outlander', is een opmerkelijk bewaard gebleven middeleeuws fort. Doune Castle biedt een boeiend inzicht in de 14e-eeuwse kasteelarchitectuur en de Schotse geschiedenis.

Aberdour Castle

Een van de oudste nog staande kastelen van Schotland, Aberdour Castle, combineert de charme van middeleeuwse ruïnes met een prachtige tuin. Ondanks dat het gedeeltelijk in ruïne ligt, biedt het kasteel een intiem beeld van het leven in de middeleeuwen en de vroege renaissanceperiode.

Edinburgh Castle

Edinburgh Castle is een iconisch symbool van Schotland en een essentiële halte voor iedereen die de Schotse hoofdstad bezoekt. Gelegen op een uitgedoofde vulkaan, biedt dit historische fort een dominante aanwezigheid in de skyline van Edinburgh. Dit kasteel, een van Europa's oudste vestingwerken, heeft door de eeuwen heen gediend als koninklijke residentie, militair garnizoen, gevangenis en verdedigingsfort.

Palace of Holyroodhouse, officiële Schotse residentie van de koning

Een must visit als je in Edinburgh bent: Palace of Holyroodhouse, de officiële Schotse residentie van de koningin. Je wordt heir ondergedompeld in de koninklijke pracht en praal die dit historische paleis te bieden heeft. Ondanks twijfels vooraf waren onze kinderen na afloop razend enthousiast. Onze vijfjarige kleuter was volledig geboeid door de Engelse familie-audiotour die hem door een wereld van schilderijen, puzzels en de unieke geschiedenis van het paleis leidde.

The Family Room, was een bijzondere ervaring waar onze kinderen zich verkleden, boeken lezen en door middel van spelletjes dieper in de Schotse koninklijke geschiedenis duiken. Deze interactieve en educatieve tour in het Palace of Holyroodhouse biedt een unieke kans om samen met de kinderen meer te leren over de koninklijke geschiedenis en cultuur van Schotland.

Hoe duur is Schotland nou eigenlijk echt?

Een veelgehoorde 'klacht' over Schotland is dat het land duur is en dat uit eten gaan ook een rib uit je lijf kost. Onze ervaring is dat dit enorm meevalt dus laat je daardoor niet tegenhouden als dit prachtige land op jullie bucketlist staat. In de lokale pubs kun je betaalbaar en goed eten. De Schotten laten je graag kennismaken met hun specialiteiten dus ga zeker uit eten in Schotland met kinderen en kook niet altijd zelf is mijn tip. Om je een idee te geven van de prijzen: voor een traditionele steak & mushroom pie betaalden wij omgerekend ongeveer €15 en een lekkere burger met verse frites kost ongeveer hetzelfde, in Edinburgh betalen we gemiddeld €5 meer schat ik in. Op veel plaatsen zijn kindermenu's te bestellen en als je vraagt om een kindvriendelijk gerecht dan is er sowieso veel mogeljik.

Wij boeken Balfron een leuke bed & breakfast en gaan van daaruit op avontuur in Schotland. We betalen voor een accommodatie €125 per nacht met vier personen (2 volwassenen + 2 kinderen). Als je dit in het hoogseizoen gaan omrekenen naar een weekprijs dan is dit vergelijkbaar met een eenvoudige accommodatie in Italië of Spanje.

Schotse tradities

Schotland is een land waar de inwoners met buitengewone trots terugkijken op hun herkomst en het land onderscheidt zich door een diepgeworteld chauvinisme en nationalisme. Deze gevoelens zijn voortgekomen uit de langdurige strijd voor onafhankelijkheid van de Engelse dominantie, waardoor tradities hier extra belangrijk zijn. Ondanks dat Schotland deel uitmaakt van het Verenigd Koninkrijk, geniet het land een zekere mate van autonomie met een eigen parlement en unieke Schotse ponden. Een reis door Schotland brengt je onvermijdelijk in aanraking met de tumultueuze geschiedenis van het land, waar helden als William Wallace, Mary Stuart en Rob Roy MacGregor niet weg te denken zijn. De producten en gebruiken die je op deze pagina tegenkomt, benadrukken de uniekheid van Schotland, een land dat zich met niets anders op aarde laat vergelijken. Je zult merken dat deze specifieke Schotse elementen nog steeds overal in het land zichtbaar en voelbaar zijn. Dit zijn een aantal typisch Schotse producten en gewoonten:

• Kilt en tartan - De kilt, specifiek voor mannen, onderscheidt zich door het tartanpatroon dat de clan van de drager aangeeft. Er zijn universele patronen voor degenen zonder clan. Kenmerkend voor de Schotse kilt zijn de tartan en de sporran, een essentieel tasje bij gebrek aan zakken in de kilt. Traditioneel draagt men geen ondergoed onder een kilt, behalve bij bepaalde gelegenheden zoals Highland Games.
• Haggis - Hét iconische Schotse gerecht gevuld met orgaanvlees in een maag of darm, wordt vaak gemeden door toeristen. Het wordt traditioneel geserveerd tijdens Burns supper op 25 januari, begeleid door doedelzakmuziek en malt whisky.
• Highland Games - Deze eeuwenoude sportevenementen, kenmerkend voor de Schotse Hooglanden, omvatten disciplines als paalwerpen en touwtrekken. Begeleid door doedelzakmuziek, vertegenwoordigen ze traditionele clanbijeenkomsten en worden nu wereldwijd gevierd.
• Doedelzak - De doedelzak, met name de Highland Pipes, is een symbool van Schotland, vaak geassocieerd met het Britse leger. Het instrument is bekend om zijn volume en wordt gebruikt bij officiële gelegenheden.
• Clans - Het clansysteem, diep geworteld in de Schotse geschiedenis, kenmerkt zich door unieke tartanpatronen voor elke clan. Het systeem speelt een centrale rol in de cultuur en bijeenkomsten, zoals de jaarlijkse Highland Games.
• Schots-Gaelic - Deze taal, met zijn oorsprong in de 3e eeuw vanuit Ierland, wordt nog steeds gesproken door ongeveer 60.000 mensen, vooral in de Hooglanden en op de Buiten-Hebriden. Het Schots-Gaelic kenmerkt zich door unieke grammaticale regels en wordt actief gepromoot door de Schotse overheid.
• Bingo - Opmerkelijk genoeg is bingo een belangrijk onderdeel van de Schotse cultuur, vooral populair onder oudere dames. Bingohallen zijn een gemeenschappelijk gezicht in steden en dorpen, met grote geldprijzen als lokmiddel.

National Trust for Scotland

Voor iedereen die het erfgoed van Schotland een warm hart toedraagt, is er de mogelijkheid om lid te worden van de National Trust for Scotland. Daar komen ook een aantal voordelen bij:

• Gratis toegang tot al het National Trust van Schotland
• Gratis parkeren bij alles sites van National Trust for Scotland
• Abonnement op tijdschriften en guides voor Schotland (in het Engels)

Voor een gezin met twee volwassenen en maximaal zes kinderen betaal je een totaalbedrag van £ 135 per jaar, voor het hele gezin. Als je dus een jaar lid bent, betaal je omgerekend een heel respectabel bedrag met het hele gezin tijdens je vakantie. En je steunt het behoud van National Trust. Win-win!