Persoonlijke ervaringen en praktische tips over prachtig Kirgizie
Kirgizië, een land rijk aan natuur en cultuur, kan een geweldige bestemming zijn voor gezinnen die van avontuur houden. Maar eerlijk is eerlijk, het land is niet voor ieder gezin de ideale vakantieplek. Voor avontuurlijke gezinnen en natuurliefhebbers is Kirgizië een droom: de ongerepte natuur biedt talloze mogelijkheden voor activiteiten zoals wandelen, paardrijden en kamperen. Aan de andere kant, voor gezinnen die op zoek zijn naar comfort en gemak, kan Kirgizië een uitdaging zijn. De faciliteiten in afgelegen gebieden zijn vaak basaal en overnachten in yurts, hoewel uniek, is minder comfortabel dan een hotel. Dit kan vooral een struikelblok zijn voor gezinnen met jonge kinderen, die vaak extra voorzieningen nodig hebben. Wat betreft gezinnen die geïnteresseerd zijn in cultuur en geschiedenis, biedt Kirgizië veel. De rijke nomadische cultuur en interacties met locals kunnen bijzonder verrijkend zijn. Kirgizië is een fantastische bestemming voor gezinnen die avontuurlijk en flexibel zijn ingesteld. Het land biedt een authentieke ervaring die je elders niet snel zult vinden. Echter, voor gezinnen die meer comfort en gestructureerde activiteiten zoeken, kan Kirgizië minder geschikt zijn. Het hangt dus echt af van wat je als gezin zoekt in een vakantie. Voor de avonturiers onder ons is Kirgizië zeker een aanrader, maar verwacht geen luxe of alledaags gemak zoals je dat misschien gewend bent.
Zelf rijden in Kirgizië, do or don't?
Een selfdrive door Kirgizië biedt een wereld aan flexibiliteit, want je bepaalt zelf je route en dagindeling. Je rijdt door adembenemende landschappen, met verlaten groene valleien, azuurblauwe meren in de zomer, talrijke nomadententen en indrukwekkende besneeuwde bergpieken. Maar is het de meest geschikte manier voor reizen door het land met je gezin? Dat mag ieder gezin zelf bepalen. Ik kan in ieder geval vertellen dat de toegankelijkheid van de bergpassen erg seizoensgebonden is en dat de meeste passen goed begaanbaar zijn van midden juni tot midden september. Een 4x4 auto die je naar alle bestemmingen brengt, zoals dat bijvoorbeeld ook in IJsland van toepassing is, kan dus slim zijn. In de basis gelden er in Kirgizië dezelfde verkeersregels als in Nederland of België, maar als je kijkt naar de infrastructuur dan is het een ander verhaal. Het wegennet is beperkt. De hoofdwegen zijn gemoderniseerd, maar veel secundaire wegen onverhard en onverlicht. Er zijn veel verkeersongevallen in Kirgizië - Susanne en Gjalt zien voor hun ogen ook een dodelijk ongeluk gebeuren. Er wordt gewoon erg hard gereden in Kirgizië, verlichting is slecht, bergwegen zijn smal en vaak zonder vangrails en zo kan ik nog wel even doorgaan. Ik ken wel wat verhalen, laat ik het daar op houden en dat onze partner Sunny Cars geen auto's verhuurt in Kirgizië heeft ook een reden natuurlijk. Daarom is mijn persoonlijke advies om een auto met goede chauffeur te regelen.
Maar ik snap heel goed dat er gezinnen zijn die niet van georganiseerd houden net als Susanne en Gjalt. Ben je wel in voor wat avontuur en zie je het wel zitten om wat van de gebaande paden te gaan en wat meer risico te nemen? Dan is een rondreis met een busje zoals Susanne en Gjalt met hun kinderen dat deden een alternatief. En gewoon absoluut tof, want dit is niet iets wat velen je nadoen! Je kiest dan het liefst voor de gebaande paden, veiligheid voorop. Natuurlijk krijg je dan de unieke Kirgizië belevenis, al zul je sommige highlights missen waar wij je wel naartoe brengen tijdens een individuele rondreis met gidsen die jarenlange ervaring hebben in het land en voorzien zijn van de nodige kennis over weersomstandigheden. Welke keuze je ook maakt, Kirgizië gaat je verrassen en je hart stelen! Weeg risico's af en laat je niet verrassen.
Susanne: We maken een ongeluk van heel dichtbij mee, met dodelijke afloop. Wij zijn er niet bij betrokken, maar wel als een van de eersten ter plaatse. We helpen waar we kunnen en de kinderen kijken op afstand rustig toe. We vervoeren met ons busje gewonden naar het lokale ziekenhuis.
Pech onderweg, en nu?
Dat je met uitdagingen te maken krijgt als je zelf door Kirgizië reist is iets waar Susanne en Gjalt ook kennis mee maken. Ze reizen rond in een omgebouwd Bukhanka busje dat dienst doet als camper. Dit is een Russisch busje, 4x4, heel basic, weinig elektronica, powerfull en je kan het ombouwen naar twee bedden waar je met z'n vieren in kunt slapen. Susannes eerste gedachte is dat het toch iets te avontuurlijk is om met twee kleine kindjes op deze manier honderden kilometers door afgelegen landschap en hoge bergen te rijden. Maar het idee bleef en na een goede voorbereiding besluiten ze toch de camper te huren.
Ze hebben onderweg één keer pech met het busje, vlak voor ze de bergpas naar Son Kul willen nemen. Er is daar de komende dagen geen bereik en echte dorpen zijn er ook niet dus ze bellen de verhuurder op. Hij stuurt iemand om de Bukhanka te repareren vanuit Bishkek. Het gezin staat langs de kant van de weg en heeft zich daar een paar uur moeten vermaken totdat er hulp kwam. Het begint wat te regenen, maar de tablet biedt uitkomst en ze klappen de stoeltjes en het tafeltje uit, zodat er alvast gekookt kan worden. Van de nood een deugd maken! Na een paar uur wachten en een reparatie van een uur kunnen ze hun weg vervolgen. Prima service dus van deze lokale verhuurder dus weet bij wie je huurt en doe van tevoren je research goed!
Uitdaging: luiers kopen in Kirgizië
Praktische kinderuitdagingen: luiers kopen op reis. Natuurlijk zijn er luiers te koop in Kirgizië, maar niet op iedere straathoek. De beschikbaarheid van luiers in Kirgizië kan beperkt zijn, vooral buiten de grotere steden zoals Bisjkek. Het is dus slim om voldoende voorraad mee te nemen om te zorgen dat je de hele reis vooruit kunt en er geen zorgen over hebt. Overweeg zeker het gebruik van katoenen luiers. Ze zijn herbruikbaar, milieuvriendelijk en kunnen op lange termijn kostenbesparend zijn. Je moet ze wel regelmatig wassen en daarom moet je ook van katoenen luiers voldoende voorraad meenemen. In meer afgelegen gebieden of tijdens het kamperen kan dit een uitdaging zijn. Een Scrubba reis-wasmachine kan uitkomst bieden. Je hebt dan meteen ook een waterdichte, afsluitbare zak voor het opbergen van gebruikte katoenen luiers totdat je ze kunt gaan wassen.
Susanne: "De jongste zat nog in de luiers en die heb ik op allerlei willekeurige plekken moeten verschonen. Op zich niet erg op een matje of handdoek maar laten we zeggen dat hij ook weleens uit zijn luier scheurde door net te lang wachten en de “schade” was dan aanzienlijk kan ik je vertellen. Dan wordt het wel een uitdaging om een kind schoon te krijgen zonder stromend water en spullen uit te wassen. Zoveel warme kleding hadden we niet bij ons. Een luier die je dan weg kunt gooien is dan wel erg prettig".
Oezbekistan heeft ons hart ook gestolen, maar was zo ontzettend anders dan Kirgizië. Die reis ging meer om cultuur en daar begaven we ons meer in de steden en was niet te vergelijken met Kirgizië. Het is dus maar echt wat je zoekt.
Rijden over de bergpas naar Son Kul
De reis naar Son Kul, een betoverend hooggelegen meer in Kirgizië, is een avontuur op zich. De tocht naar dit afgelegen natuurwonder is een ervaring die je meeneemt door de adembenemende bergpassen van Centraal-Azië. De weg naar Son Kul slingert zich een weg omhoog door ruige landschappen, met elke bocht een nieuw, verbluffend uitzicht over de uitgestrekte, ongerepte natuur. De bergpas is meer dan alleen een route; het is een doorgang naar een andere wereld. Hier ontmoet je nomadische herders die hun kuddes begeleiden naar de vruchtbare weiden rond het meer. De traditionele joerts (nomadententen) die langs de oevers van het meer staan, bieden een uniek inzicht in de levenswijze die al eeuwenlang in deze regio bestaat. Reizigers die deze reis ondernemen, worden beloond met panoramische vergezichten van het kristalheldere Son Kul-meer, omringd door weelderige graslanden en hoge bergtoppen. De bergpas naar Son Kul is niet alleen een reis door een fysiek landschap, maar ook een tocht door de tijd en cultuur van Kirgizië.
Susanne: "Rijden over de bergpas naar Son Kul is erg uitdagend, de weg wordt steeds smaller, steiler, steeds meer modder, glibberiger en het begint donker te worden waardoor we ons realiseren dat we het niet meer gaan halen voor het donker. Omkeren is geen optie qua tijd, maar al helemaal niet omdat je er gewoon niet kunt keren. Kamperen aan de kant van de weg kan ook niet. Als we op het hoogste punt komen het is al flink aan het schemeren op 3.500 meter, zoeken we het eerste het beste beetje rechte stukje om ons busje neer te kunnen zetten voor de nacht. Het is al aardig koud aan het worden en we zien een yurt staan met een kudde koeien er omheen. Je mag niet zomaar in iemand “zijn achtertuin” kamperen, logisch natuurlijk alhoewel het land van niemand is. We vragen aan de mensen die hier wonen - voor zover dat ging, want alleen één dochter begrijpt een paar woorden Engels en heeft een telefoon om te vertalen- of we daar mogen slapen op hun terrein in ons busje. Gelukkig is het geen enkel probleem en ze nodigen ons zelfs uit om bij hen binnen te komen zitten."
Gastvrijheid ten top
In Kirgizië is gastvrijheid niet zomaar een woord; het is een diepgewortelde traditie die de essentie van de Kirgizische cultuur belichaamt. Bezoekers worden in Kirgizië vaak getroffen door de warme en openhartige ontvangst die ze ontvangen van de lokale bevolking. Deze gastvrijheid is een reflectie van de nomadische geschiedenis van het land, waar het delen van wat men heeft met reizigers en gasten als een belangrijke deugd werd beschouwd. Ook het gezin van Susanne en Gjalt maakt kennis met de gastvrijheid van de Kirgiezen en een uitnodiging om binnen te komen bij een gezin weiger je dus niet. Het is niet ongebruikelijk dat Kirgiezen reizigers uitnodigen in hun huizen of joerts voor thee of een maaltijd, zelfs als ze hen voor het eerst ontmoeten. Deze uitnodigingen zijn oprecht en tonen de bereidheid om te delen en te verbinden met anderen.
Susanne: "De uitnodiging om op te warmen in de yurt is zo ontzettend lief. Het is al een hele lange dag geweest en de kinderen zijn moe, maar dit kunnen we niet weigeren en willen we natuurlijk niet missen. We zetten snel de bus neer, kleden ons warm aan en gaan naar binnen. Daar zaten we met het hele gezin rondom een klein tafeltje, de ouders waren iets ouder dan wijzelf met in totaal zes kinderen die allemaal meehelpen met de dieren. De vrouw maakt eten speciaal voor ons, zo ontzettend lief. Ze zetten alles op tafel en iedereen eet overal wat van. We proberen met elkaar te praten voor zover dat gaat en we komen iets meer te weten over hoe zij leven. Dit is zo'n ontzettend mooie en échte ervaring, zo gastvrij ook al leven ze zelf met zo weinig middelen. Heel bijzonder om dat mee te mogen maken. Onze kinderen vinden het interessant en stellen geen vragen over speelgoed of ander vermaak. Grappig om te zien hoe snel onze jongens zich eigenlijk aanpassen aan hoe alles eruit ziet en ook aan de gewoonten en gebruiken."
Eten speelt een centrale rol in de Kirgizische gastvrijheid. Gasten worden vaak getrakteerd op traditionele gerechten zoals beshbarmak (een gerecht met vlees en noedels) of kumis (een drankje gemaakt van gefermenteerde merriemelk).
Laagjes kleding om het warm te houden
Als het gaat om je warm houden in koude omstandigheden, is het dragen van meerdere lagen kleding een effectieve strategie. Dan creëer je namelijk kleine luchtzakken tussen elke laag en deze luchtzakken werken als isolatoren en houden je lichaamswarmte vervolgens vast. Verschillende lagen helpen bij het afvoeren van vocht (zweet). Een goede vochtregulatie is cruciaal om droog en warm te blijven. Susanne: "Het is de koudste nacht van onze reis daar op weg naar Son Kul en dat terwijl het hoogzomer is. We liggen met zijn vieren dicht tegen elkaar aan, allemaal met een flink aantal laag kleding en sokken aan én alle dekens over elkaar heen. Het is vol te houden, maar ik ben blij als het weer ochtend is en de zon weer tevoorschijn komt.
Hoogteziekte, niet te onderschatten
Susanne: "De volgende dag wordt Gjalt vroeg wakker, hij voelt zich niet lekker en gaat naar buiten. Hij moet spugen, heeft hoofdpijn en is misselijk. We weten direct wat dit betekent, omdat we dit eerder op onze reizen hebben meegemaakt bij andere mensen: hoogteziekte. Je zult misschien denken, beetje spugen dan ben je het kwijt maar hoogteziekte kan echt heel ernstig zijn. Ik voel me in één klap ontzettend kwetsbaar op 3.500 meter hoogte met twee kleine kinderen. Ik ben blij en dankbaar dat zij niet ziek zijn. Zonder telefoonbereik, met een zieke man en vele kilometers en vooral uren rijden van de bewoonde wereld zit er maar één ding op. We besluiten snel dat de enige oplossing nu is om naar lager gelegen gebied te gaan dus we kleden ons snel aan, maken de bus klaar voor vertrek en zeggen de lieve familie van de vorige avond gedag. Wij rijden richting het Son Kul meer dat op 3.000 meter ligt. Onderweg voelt Gjalt zich niet veel beter en soms stoppen we, zodat hij kon spugen. Het zijn niet veel kilometers, maar de wegen zijn inmiddels zo slecht en hobbelig dat je daar nog steeds uren over doet, zeker met een Bukhanka. Bij het meer duikt Gjalt meteen de yurt in en verken ik met de jongens de omgeving. Gjalt slaapt veel en dat helpt gelukkig, waardoor hij zich 's avonds weer een stuk beter voelt. Fijn voor hem en wat een een opluchting!"
Hoogteziekte, ook bekend als Acute Mountain Sickness (AMS), is een aandoening die kan optreden wanneer mensen te snel naar grote hoogten stijgen. Dit gebeurt vaak in bergachtige gebieden zoals de Himalaya of de Andes, maar kan ook in minder extreme hoogtes voorkomen. Het is belangrijk voor bergbeklimmers, wandelaars, skiërs en reizigers in hooggelegen gebieden om te begrijpen wat hoogteziekte is, hoe het te herkennen en hoe ermee om te gaan. Hoogteziekte wordt veroorzaakt door een vermindering van de luchtdruk en lagere zuurstofniveaus op grote hoogten. Het lichaam kan moeite hebben zich aan te passen aan deze veranderingen, wat kan leiden tot verschillende symptomen zoals hoofdpijn, misselijkheid en braken, duizeligheid, vermoeidheid, kortademigheid en slaapproblemen. De beste manier om hoogteziekte te voorkomen is door langzaam te acclimatiseren. Dit betekent dat je geleidelijk in een paar dagen naar hogere hoogten gaat, zodat je lichaam zich kan aanpassen aan de veranderende omstandigheden.
Zo’n mooie, ruige natuur. Dat we dat hebben kunnen delen met elkaar, zo ver van de bewoonde wereld écht alleen met z’n vieren zijn, dat gaf echt een bizar gevoel van vrijheid. Je ervaart de wereld, onze planeet ineens zo puur.
Wat maakt Kirgizië voor jullie zo uniek?
Je gaat niet naar Kirgizië voor pretparken, grote winkelcentra, grootschalig toerisme, westerse fastfoodketens, strand of zee. Dat alleen al maakt Kirgizië uniek ten opzichte van veel andere vakantiebestemmingen. Voor het gezin van Gjalt en Susanne is de rondreis door Kirgizië onderdeel van een reis van drie maanden, waarbij ze ook Oezbekistan, Kazachstan, Maleisië en Thailand bezoeken. Ik vroeg ze naar een vergelijking met het buurland Oezbekistan
Suzanne: "De hele reisbeleving in Kirgizië was zo intens, omdat we met elkaar in dat busje leefden en de meest fantastische landschappen om ons heen zagen. De kinderen waren zoveel buiten, kampvuurtjes maken, paardrijden, zwemmen in het meer, keten in de bus. Het was een intieme reis misschien wel omdat je niet veel mensen tegenkomt onderweg. En bizar mooi qua natuur en landschap. We kwamen vanuit Oezbekistan en dat is veel laagdrempeliger om te reizen met kleine kinderen vinden wij. In de steden heb je best veel voorzieningen, allerlei soorten restaurants en veel variatie in hotels, je kunt er zelfs best wat luxe opzoeken als je wilt. Kirgizië is echt meer basic. De moskeeën en madrassa’s in Oezbekistan zijn wel echt ontzettend mooi en zeker een aanrader, de mensen spreken meer Engels en de auto's en taxi's die er rondrijden zijn veel nieuwer. Om maar een voorbeeld te noemen. Je ziet dat Oezbekistan meer is ingericht op toerisme dan Kirgizië, maar dat je dit in Kirgizië dus niet vindt heeft ook echt wel haar charme. Dus wat je maar net zoekt!"
Het hoogtepunt was denk ik vooral het rondreizen met z’n vieren in dat busje als ons kleine primitieve huisje en dan de afwisseling van fantastische natuur en die bizarre berglandschappen zien.
Activiteiten die je wilt doen met je gezin
Kirgizië is bekend om haar imposante berglandschap, waarbij meer dan de helft van het land zich boven de 3.000 meter bevindt, dit alleen al is een unieke ervaring. Deze hoogtes zijn niet alleen adembenemend, maar ook de thuisbasis van een aanzienlijk deel van de lokale bevolking. Te midden van dit ruige landschap vind je het Issyk-Kulmeer, het grootste meer van Kirgizië, prachtig genesteld in het Tiensjangebergte in het noorden. Susanne en Gjalt ondernemen met hun jongens van 3 en 4 jaar in Kirgizië verschillende activiteiten, variërend van grote uitjes tot kleine ervaringen:
- Wildkamperen en een kampvuurtje maken - Sprokkel van tevoren eerst houtjes
- Vissen - Koop een hengel en probeer te vissen in rivieren of meren.
- Wandelen in de bergen met kinderen
- Overnachten in een yurt - Ervaar de traditionele nomadische levenswijze en doe mee aan activiteiten zoals paardrijden
- Proeven van de lokale gerechten.
- Paardrijden - Een onvergetelijke ervaring bij het Son Kul meer.
Wil je meer lezen over wat ze allemaal hebben ondernomen tijdens hun rondreis van twee weken met een eigen busje door Kirgizië? Lees dan de blogs met de leukste activiteiten voor avonturiers in Kirgizië.
Praktische tips en aanbevelingen voor gezinnen
Wil jij door het bijzondere Kirgizië reizen? Regel je gezinsreis met Kleine Wereldreiziger en een lokale expert. De meest rondreizen starten in de levendige hoofdstad Bisjkek, gelegen op 800 meter hoogte. Deze stad vormt de perfecte uitvalsbasis om rustig te wennen aan de hoogte, een essentieel aspect bij reizen met kinderen. In onze op maat gemaakte reisprogramma's houden we hier nauwkeurig rekening mee, zodat de overgang naar de hogere gebieden van Kirgizië soepel verloopt. Bij Kleine Wereldreiziger zorgen we voor een zorgeloze rondreis ervaring, waarbij we altijd een chauffeur, tolk, en passend vervoer leveren op de plekken waar dat nodig is. Dit betekent dat je altijd de juiste wagen tot je beschikking hebt voor de diverse wegen die Kirgizië rijk is, waardoor jouw gezinsavontuur in dit fascinerende land comfortabel en onvergetelijk wordt.
