Hoe verwijder ik een teek?
Jezelf en je kinderen beschermen tegen teken is onmisbaar tegenwoordig. Wat dit kleine diertje teweeg kan brengen, wordt nog steeds onderschat. Wij doen altijd een tekencontrole als we in de natuur zijn geweest en 6 uur na deze uitgebreide controle vond ik toch nog een teek bij mezelf.
Wat is een teek?
Teken zijn spinachtige kleine beestjes die in de natuur vooral graag in bos, struiken, heide en (hoog) gras leven. Teken leven van het bloed van gewervelde dieren en mensen. Een teek bijt zich vast in de huid en drinkt bloed. Na de maaltijd laat een teek zich weer vallen, dat kan na een paar uren of na enkele dagen zijn. De schatting is dat 15% tot 25% van de teken in Nederland besmet is met de Ziekte van Lyme, ook wel Lyme-borreliose genoemd. Natuurlijk verschilt dit percentage per regio en omdat besmette teken actiever zijn is de kans dat je door een besmette teek wordt gebeten waarschijnlijk hoger.
De helft van de mensen merkt geen tekenbeet op en niet iedere besmetting geeft een rode kring of vlek
Teken verwijderen (bij een kind)
- Verwijder de teek zo snel mogelijk en in ieder geval binnen 24 uur met een tekenkaart of tekenpincet en maak daarna de beet schoon met alcohol
- GEBRUIK NOOIT ALCOHOL, JODIUM, OLIE of ANDERE MIDDELEN VOORDAT JE DE TEEK VERWIJDERT! Alleen nadat je de teek helemaal hebt verwijderd, gebruik je deze middelen om de tekenbeet schoon te maken. Je vergroot bij gebruik vooraf zelfs de kans op de Ziekte van Lyme.
- Zorg dat je de teek verwijdert met een goede tekenverwijderaar waarmee je de teek goed bij de kop kunt vastpakken. Zelf geef ik de voorkeur aan de tekenkaart ter grootte van een bankpas en sinds kort permanent in mijn portemonnee. Te koop bij de drogist.
- Pak een teek altijd zo dicht mogelijk bij de huid bij zijn kop en trek de teek er langzaam uit volgens de handleiding van het product dat je gebruikt.
- Noteer altijd de datum van de tekenbeek en de plaats waar is gebeten. Houd vervolgens minimaal 3 maanden in de gaten of je geen eigenaardigheden ziet rondom de beet.
- Bewaar de teek in een afgesloten buisje, potje of de punt van een plastic zakje voor eventueel (later) onderzoek. Wellicht overbodig om te zeggen, maar dood een teek nooit met je blote hand of vinger.
- Krijg je na een tekenbeet een rode kring, koorts of andere onverklaarbare symptomen? Ga dan zo snel mogelijk naar je huisarts, ook in het weekend. Neem klachten echt serieus! Ook een egaal gekleurde vlek kan duiden op Lyme. Bij 1 op de 3 mensen met een huiduitslag door de ziekte van Lyme ontstaat zo’n egaal gekleurde vlek.
Handig om te weten over teken!
Er zijn nog wel wat (spannende) verhalen over teken en daarom is het handig om het volgende te weten over teken in het kader van je kinderen beschermen tegen teken:
- Ga binnen naar het toilet en niet in de natuur, want teken liggen rond struiken op de loer. Bovendien lopen teken makkelijk van je kleding over op je huid als je je broek naar beneden hebt.
- Het is ontzettend leuk om knutselwerkjes te maken met spullen uit de natuur, maar ook hier kan een teek in zitten.
- Laat geen huisdieren die buiten komen bij je slapen.
- Ben alert bij hoog gras bij speeltoestellen of bankjes waar je kunt uitrusten tijdens een wandeling.
- Voor kinderen kan een tropenpet met een flap in de nek uitkomst bieden. Teken zijn in het haar moeilijker terug te vinden. Controleer ook zeker de randen van ondergoed, knieholtes, oksels en andere warme en vochtige plekken.
- Draag dichte schoenen en doe je sokken over je broek als eerste voorzorgsmaatregel.
- Teken zitten in hoog gras, heide en struikgewassen. Ze kruipen altijd van onderaf naar boven en kunnen in 20 seconden van je voet naar je oksel kruipen.
- Bij vochtig weer zijn teken actiever en bij een bodemtemperatuur van 7 graden is de teek ook in de winter al actief.
- In bosbessen- of bramenstruiken zitten ook teken, in dennenbossen zitten weer minder teken dan in eikenbossen.
- Een teek kan drie weken overleven onder water en gaat na 24 uur in de diepvries nog niet dood.
- Pas als je kleding om 60 graden wast en in de droger doet, ben je er zeker van dat een teek niet meer leeft.
- Leg kleding die je in de natuur hebt gedragen niet voor controle van je kleding bij andere (schone) kleding.
Teken voorkomen bij kinderen
Kinderen beschermen tegen teken? Er zijn een aantal manieren om een tekenbeet te voorkomen, hoewel geen van deze producten of methodes natuurlijk 100% garantie op succes geeft:
- Stop je broekspijpen in je sokken waardoor je huid zoveel mogelijk bedekt is.
- DEET: een insectenwerend middel dat je op je huid en op je kleding kunt spuiten. Er zijn verschillende concentraties DEET en je hebt een spray of lotion variant.
- Tea Tree olie: etherische olie van de theeboom waarvan een een paar druppels op je voeten, benen en de onderkant van je broekspijpen wrijft. Teken vinden de geur niet lekker en zullen minder snel toehappen. Het is onbekend of zwangere vrouwen en baby's tea tree olie zonder risico kunnen gebruiken en daarom wordt het afgeraden.
Verder kunnen kledingrollers met een plakkende buitenkant goed werken bij het verwijderen van teken op je kleding als je in de natuur bent geweest. Geïmpregneerde kleding wordt eigenlijk alleen gebruikt door mensen die dagelijks in de natuur werken en op die manier een verhoogd risico hebben op tekenbeten. Leer jezelf én je kinderen gewoon aan om altijd te controleren op teken als je in een risicogebied bent geweest.
Besmetting? Direct antibiotica! Ongeveer 25% van de teken is besmet.
Hoe werkt DEET bij kinderen?
Gebruiksvoorwaarden van (een hoge concentratie) DEET bij zwangere vrouwen en baby's wordt afgeraden. Kinderen onder de drie jaar mogen zelfs geen DEET gebruiken met een concentratie van meer dan 30%. Dat geeft al aan dat DEET best agressief is. Als je last hebt van allergieën, een verbrande huid of eczeem, dan moet je zeker geen DEET smeren op die plekken. Let altijd op dat de DEET niet in de ogen van je kind komt en smeer daarom dus nooit de handen in. Gebruik de spray nooit rechtstreeks in de buurt van ogen en mond, maar spray eerst DEET op je eigen hand voordat je je kind insmeert met DEET. Kinderen beschermen tegen teken is zeker belangrijk, maar neem ook in acht dat DEET agressief is en laat je dus voorlichten over het gebruik bij je kind en de concentratie DEET die je maximaal mag gebruiken. Wil je DEET gebruiken in combinatie met zonnebrandcrème? Smeer dan altijd eerst zonnebrandcrème. Als de zonnebrandcrème is ingetrokken, kun je na 45 minuten de DEET smeren.
Kinderen beschermen tegen teken: goed controleren
Je kinderen beschermen tegen teken, hoe doe je dat? Als je in de natuur bent met je kinderen dan loop je altijd het risico op een tekenbeet en dus op de Ziekte van Lyme. De Ziekte van Lyme blijft nog altijd erg ontastbaar en nog lang niet alles is duidelijk over deze ziekte. Er is wél bekend dat de Ziekte van Lyne een slopende ziekte kan zijn en gelukkig wordt de voorlichting erover steeds beter mede dankzij de Nederlandse Vereniging van Lymepatiënten. Wij beschermen ons altijd goed in de natuur en nadat we in de natuur zijn geweest altijd een tekencheck. Bovendien controleren we 's avonds nog de plekken waarvoor je je echt helemaal moet uitkleden. Pak er een zaklamp bij, want teken zijn erg klein (0,5 - 3 mm) en je ziet ze daardoor dus snel over het hoofd. Een teek die al vast zit, ziet eruit als:
- Een moedervlekje
- Een bloeduitstorting
- Vlekje
- Korstje
- Pluisje
- Vuiltje
Als je de teek voorzichtig aanraakt, dan gaat hij spartelen met zijn pootjes. In mijn geval ging de moedervlek die ik dacht te zien dus bewegen en dan weet je dat je een teek te pakken hebt. Omdat ik zelf heb ervaren hoe snel je over een teek heen kunt kijken en ook weet wat de impact van een besmette teek kan zijn door mensen in mijn omgeving, vind ik het belangrijk om hiervoor aandacht te vragen.
Hoe moet je controleren op teken?
Teken zien eruit als een klein spinnetje en vallen echt nauwelijks op. Wij controleren elkaar altijd uitgebreid als we in de natuur zijn geweest. Zo ook op de dag dat ik een tekenbeet ontdekte op mijn enkel. Nèt die dag hadden we een tekenkaart gekocht en zat ik te lezen in het informatieboekje. Ik besloot toch nog maar een keertje extra te kijken en te checken op teken, geen idee waarom. Misschien intuïtie? Anyway, toen ik op mijn enkel keek dacht ik: dat kleine plekje, het zal toch niet...? En jawel hoor, dit inimini plekje wat meer op een beginnend moedervlekje leek was inderdaad een teek. Teken zijn echt zo ontzettend klein. Je vindt ze meestal op warme en vochtige plekjes zoals:
- Onder je oksels
- Tussen je tenen of vingers
- Bij je liezen
- In je kruis
- Tussen je bilnaad
- Achter je oren
Bij kleine kinderen of bij mensen die hebben gebukt om onder een struik door te lopen zie je vaak dat teken op het hoofd, in de nek en onder de oksels zitten. Bij baby's moet je extra kijken onder de luier waar het lekker kan broeien. [caption id="attachment_12317" align="aligncenter" width="1200"]
TEEK control
Onze kleuter is inmiddels goed op de hoogte van wat een teek is en hoe belangrijk het is om te controleren op teken. Het hoort er gewoon bij iedere avond, eigenlijk een gewoonte bij het hele bedritueel. Iedereen die speelt in het groen moet thuis een tekencontrole doen, dat is de slogan die de computer game TEEK control gebruikt om voorlichting te geven aan kinderen over teken. In tekenfilmpjes leren kinderen over teken. Kinderen beschermen tegen teken? Een tekenbeet helemaal uitsluiten wordt lastig, maar je kunt zeker veel doen om het te voorkomen. Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door de handleiding 'Tekenpreventie bij minderjarigen' van de Nederlandse Vereniging voor Lymepatiënten.