Verrassende uitjes met kinderen in prachtige Bela Krajina
Bela Krajina is een paradijs voor gezinnen die van avontuur houden. Het ligt tussen rivieren en groene heuvels en is een hele traditionele regio in het zuidoostelijke deel van Slovenië, tegen de grens met Kroatië. De drie charmante stadjes Metlika, Črnomelj en Semič zijn de plekken waar vanalles in en rondom te beleven is en eigenlijk is alles hier met de auto prima te bereiken. De rivier Kolpa stroomt sierlijk door dit gebied heen en zorgt ervoor dat er volop wateractiviteiten te ondernemen zijn. Denk aan kajakken, suppen en natuurlijk zwemmen. Het landschap is hier echt anders dan op andere plekken in Slovenië met haar glooiende lage heuvels, Karstformaties en uitgestrekte bossen vol met berkenbomen en de naam 'wit landschap' die dit gebied heeft gekregen verwijst dan ook naar deze bomen. Bela Krajina biedt volop activiteiten voor kinderen van alle leeftijden, onze kleuter vermaakt zich hier prima met een speurtocht en klimmen in speeltuintjes en onze tiener vindt juist de black olm erg interessant en vindt het maken van zeepjes een toffe workshop. Ik neem je mee langs een aantal leuke uitjes in Bela Krajina met kinderen.
Workshop zeepjes maken op traditionele wijze
Bela Krajina is een regio van tradities en daar kom je al snel achter als je je verdiept in dit gebied dat haar eigen Belokranjsko keurmerk heeft voor eten, drinken, maar ook producten uit de regio. Het meest bekend zijn misschien wel Bela Krajina Paaseieren of misschien zijn het toch de linnen tafelkleedjes met een typisch Bela Krajina patroon die menig tafel sieren? Je kunt kennismaken met deze lokale producten tijdens een workshop ´Become a Master of Bela Krajina Crafts´ en dat doen wij!
We worden in de middag bij TIC Črnomelj ontvangen, een gezellige plek vol met lokale producten en waar bovendien een klein museum te vinden is. Hier worden alle workshops gehouden. De enthousiaste Bernarda ontvangt ons met een lekkere lokale wijn en vertelt enthousiast over de workshop die wij gaan doen: in wol verpakte zeepjes maken die we dagelijks kunnen gaan gebruiken onder de douche. Heerlijk, wij houden van dit soort workshops waarbij je iets maakt dat je ook daadwerkelijk gaat gebruiken of een souvenir maakt die je weggeeft als cadeau.
Het mooie van dit soort workshops en producten vind ik dat je iedere keer aan de mooie herinneringen van je vakantie terugdenkt als je het product gebruikt.
Onze kleuter heeft geen puf meer voor een workshop aan het eind van de middag en is inmiddels in slaap gevallen, Bernarda is zo lief om voor hem een zeepje te maken dat dus daadwerkelijk nu nog steeds in onze badkamer ligt en gebruikt wordt. Eerst zoeken we een passend stuk zeep uit dat ik wel onder de noemer biologisch kan classificeren. Vervolgens kiezen we de kleuren wol die we willen gaan gebruiken voor ons eigen product, hiermee gaan we de zeep inpakken. Ik ben een beetje huiverig, want ik heb een allergie voor wol. Maar zoals ik al vaker heb gemerkt met mijn allergieën tijdens onze vakantie in Slovenie lijkt dat hier geen probleem. Ik vermoed dat dit komt door de puurheid van producten en zo ook de wol die we gebruiken.
Als we ons stukje zeep hebben ingepakt en bekleed met de kleuren wol die we mooi vinden dan is het proces van wrijven en vertroetelen van ons zeepje aangebroken. We voegen wat water toe en nu is het de kunst om uiteindelijk de zeep droog te wrijven, best een uitdaging kan ik je vertellen. We kletsen ondertussen en nippen aan ons wijntje. Onze tiener heeft er lol in en Bernarda vertelt ons ondertussen meer over de lokale producten en hoe zij een van de mensen werd die de beroemde ¨Belokranjska pogača¨ mag maken volgens traditioneel recept, het lokale brood dat we eerder die dag hebben geproefd en waar ik je meer over vertel onder ¨Rustmomentje, snoepen van ¨Belokranjska pogača¨. Het uiteindelijke resultaat zijn vier prachtige zeepjes, ieder in een eigen kleur en patroon waar we nog steeds ontzettend veel plezier van hebben onder de douche!
Adventure Park Gače, klimmen, spelen en geweldig eten
Met kinderen mag je Gače niet overslaan als je in Bela Krajina bent, zoals je Avonturenpark Celjska koča niet over mag slaan als je de stad Celje bezoekt. Voor Gače dat in de winter een wintersportgebied is zul je wel even de berg op moeten rijden, maar dan word je beloond met een heerlijk plekje om een middag lang te klimmen, spelen en als ouder kun je ondertussen heerlijk relaxen in een fijn ligstoel. Wij parkeren de auto op het grote parkeerterrein beneden en lopen vervolgens naar boven, ik kan je vertellen dat dit een steile weg is en dat je je auto ook gewoon mee naar boven kunt nemen waar een kleinere parkeerplaats is met kiezels.
We gaan Adventure Park Gače trotseren, klimmen tussen de bomen! Onze kleuter voldoet net niet aan de afmetingen, maar omdat hij veel ervaring heeft opgedaan met klimmen in Frankrijk - daar mogen kinderen al veel jonger de klimbossen in - mag hij het hier toch proberen. Hij start op de oefenbaan en de instructeurs zien al snel dat hij het klimmen wel in de vingers heeft en dat hij overal net bij kan dus hij heeft geluk en mag mee klimmen! Ziplinen, uitdagende parcours, wiebelende blokken op hoogte, netten om in te hangen, we vermaken ons twee uur lang met z´n allen en hebben dikke lol. Dit klimpark in Gače is echt net geopend en ik verwacht dat het de komende jaren nog wel verder zal gaan uitbreiden. De eigenaren van dit gebied hebben grote plannen kan ik je vertellen! Jarenlang is dit gebied wat verwaarloosd geweest, maar met nieuwe eigenaren en nieuwe ideeën wordt dit zeker weten een nóg interessantere plek om te gaan bezoeken.
Na twee uur klimmen en alle parcoursen afgerond wacht er een heerlijke lunch op ons en sprinten de jongens naar de trampolines die naast het terras staan. Het stopt trouwens niet in Gače met klimmen, spelen en eten. Je kunt hier ook een mountainbike huren, een survival weekend boeken en verblijven midden in de natuur. Even terug naar het eten, want onze heerlijke maaltijd heeft in de oven toch wel zeker wat uurtjes staan stoven en dat maakt het vlees dat is klaargemaakt een waar feest voor liefhebbers van goed eten. De sfeer die hier hangt is lekker gemoedelijk en het terras zit bomvol locals die deze heerlijke plek goed weten te vinden. Eigenlijk zou ik deze plek liever niet promoten, want juist het kleinschalige en gemoedelijke maakt het hier zo fijn. Ik verwacht dat Gače over een aantal jaren serieus competitie voert met andere populaire winterportgebieden, want dit is een plek met zoveel potentie en mogelijkheden. Wij gaan hier zeker weten nog een keer terugkomen!
Kennismaken met de bijzondere black olm
Dit is zo'n uitje met kinderen waarvoor je je echt verdiept moet hebben in de regio Bela Krajina, want anders kom je hier niet zomaar terecht. Het bezoekerscentrum bij de Jelševnik Spring waar je kunt kennismaken met de black olm, de zwarte olm in het Nederlands. Ik geloof niet dat ik al ooit bewust van dit prachtige dier had gehoord, maar wat valt er veel over te leren! We zien later tijdens onze roadtrip in de grotten van Postojna ook nog de witte olm in het echt, uniek om te zien.
Ik ga je eerst even uit de droom helpen, want écht zien doen we de zwarte olm niet bij het bezoekerscentrum dat helemaal gewijd is aan de zwarte olm en dat komt omdat dit mooie dier zo uniek is, dat hij volledig beschermd en afgezonderd leeft. Het doel van het bezoekerscentrum is om mensen te informeren over de zwarte olm en het gebied waarin dit bedreigde dier te vinden is. De Jelševnik Spring is ontzettend belangrijk voor dit unieke dier en hoewel we in stilte wel door de prachtige natuur vlak langs het leefgebied van deze bijzondere dieren mogen lopen, kunnen we ze alleen maar via een camera mee zien. En dat is best even een kwestie van geduld hebben voor de kinderen en speuren! Maar als we eenmaal een zwart olm gespot hebben, lukt het om er meerdere te vinden op het scherm. Toch wel heel erg uniek!
De zwarte olm leeft dus in de ondergrondse wateren van de ondiepe Karst-regio van Bela krajina en is nergens anders ter wereld te vinden! Hoewel je het aan zijn uiterlijk niet ziet, is het echt een grotbewoner deze soort van salamander die de wetenschappelijke naam "Proteus anguinus" heeft. 's Nachts komt dit dier aan de oppervlakte van de Karstbronnen waar het zich voedt met de lagere schaaldieren en slakken. Tegenwoordig zijn er 14 vindplaatsen van dit unieke dier in het stroomgebied van de Dobličica en Jelševnik ontdekt en er is nog heel erg veel onbekend over dit toch wel erg fascinerende dier!
We bezoeken de kleine en heel erg leerzame tentoonstelling over de zwarte olm dat bij dit bezoekerscentrum ligt en krijgen steeds meer fascinatie voor dit dier dat al in 1689 door Janez Vajkard Valvasor werd omschreven als 'drakenwelp'. We leren hier dat de zwarte olm een rondere mond heeft dan de witte olm en dat hij bovendien korter is. Verder zien we hoe een olm groeit en ontdekken we dat vrouwtjes tot 70 eitjes kunnen leggen met een diameter van 12 millimeter. Op zijn minst interessant als je de omvang van het diertje ziet! Ondanks de onderontwikkelde ogen van het dier heeft de proteus wel degelijk andere zintuigen die strategisch over het lichaam zijn verspreid, zoals gevoelszenuwen (mechanoreceptoren) voor geluid en evenwicht. Verder heeft hij ook zintuigcellen (chemoreceptoren) voor geur en smaak. Bijzonder is dat de zwarte olm zich niet transformeert zoals andere amfibieën, maar het dier kan wel 100 jaar worden!
Bela Krajina nature centre in Semič
Wij beginnen ons bezoek aan de regio Bela Krajina bij het bezoekerscentrum in Semič en hoewel er buiten aan de muur een prachtige video te bekijken is met veel informatie over dit gebied, raad ik je echt aan om naar binnen te gaan. De tentoonstelling die in dit gebouw is gehuisvest wat ooit een school en later een museum werd is de moeite waard en heeft ook hele leuke elementen voor kinderen. Het plein waar het Bela Krajina Nature Centre aan ligt, werd overigens in 2014 compleet gerenoveerd en heeft enorm veel historie. Je kunt je op en rondom dit plein met gemak twee uur te voet vermaken.
In het Bela Krajina nature centre maken we meteen kennis met de mineralen die te vinden zijn in Bela Krajina en in de tentoonstelling is dit allemaal duidelijk uitgelegd door middel van soorten mineralen en een enorme overzichtskaart op de vloer. Verder zien we de ontwikkeling van kalksteen door middel van illustraties en kaarten. Ondertussen spelen de kinderen boven en beneden, voor de allerkleinsten kan er gespeurd worden naar voetafdrukken van dieren en in het zand kan er zelfs gestempeld worden met afdrukken van de dieren uit de regio. We maken hier ook kennis met de Kolpa rivier die op de grens met Kroatië ligt en een bezoek zeker waard is in de zomerperiode, want dan kun je hier met kinderen allerlei leuke watersporten ondernemen.
We leren ook, net als in de Groene Karst regio, meer over het proces van het oplossen van gesteente in het karstlandschap en de vorming van zinkgaten. We lopen zelfs door een karstgrot waar de kinderen een aantal dieren kunnen bestuderen met een vergrootglas met natuurlijke de zwarte olm in de hoofdrol. Verder ontdekken we waarom dit gebied zo populair is bij wijnmakers, dat Gače ooit een tropische zee was en nu een berg en dat de zwarte olm dus echt alleen maar in dit gebied in Slovenië te vinden is waarbij Bela Krajina alleen al meer dan 600 karstgrotten heeft.
De kinderen vinden de verhalen over karst wat minder interessant, maar hebben wel volop aandacht voor het herkennen van de voetsporen en het zoeken naar paddenstoelen schimmels, vlinders en vogels onder de berken die hier groeien. Op deze manier haalt iedereen zijn of haar informatie uit de rondleiding en leren we uiteindelijk allemaal iets over Bela Krajina voordat we echt zelf op pad gaan.
Als je meer te weten wilt komen over een regio die je bezoek en net als wij graag wat wilt leren, dan is het serieus heel slim om naar een bezoekerscentrum te gaan dat specifieke informatie heeft over een gebied.
Speurtocht door Metlika
Een speurtocht om een stadje beter te leren kennen, welk kind vindt dat niet leuk? Wij vinden het een ideale manier om het voor iedereen leuk en vooral educatief te maken. De oude stad van Metlika is een puzzel van huizen in de vorm van een hart ontdekken we en het kasteel van Metlika staat midden in de groene natuur waarin de kinderen lekker kunnen struinen. Bruggetjes, speeltuintjes, een watertje en een heerlijk rustige omgeving. Hier kunnen wij wel aan wennen!
In Metlika Castle vinden we het Bela Krajina Museum en het Toeristeninformatiecentrum waar de speurtocht verkocht wordt om op ontdekkingstocht te gaan. Bekijk bij de ingang van het kasteel ook zeker de film over Metlika en maak kennis met deze heerlijke plek in een nog onbekend stukje Slovenië. We krijgen een rugzakje mee met een aantal handige tools voor ons speurtocht en maken al snel kennis met het wapen van de stad en de bewogen geschiedenis. Metlika bloeide op in de tijd van Napoleon en herbergt al tientallen jaren het grootste wijnfestival van Slovenië. Absoluut geen slapend stadje dus!
Onze tiener neemt het voortouw met de speurtocht door het kleine stadje Metlika dat aan de voet van de Veselica-heuvel ligt. We wandelen eerst door een oud stukje van de stad om vervolgens naar beneden te wandelen waar we parallel lopen aan een rivier. Hier komen we een speeltuintje, leuk bruggetje en vooral heel veel rust en mooie natuur tegen. Onderweg doen we een aantal opdrachten en ontdekken we dat mensen hier al in de prehistorie woorden. Onze tiener doet nog even een wasje op traditionele wijze met een wasbord en een teil water uit de rivier terwijl onze kleuter balanceert over de smalle betonnen muurtjes langs de rivier.
Metlika ligt tussen de heuvels en de hoogtes variëren van 145 meter in Majlont tot 233 meter in Veselica. In de 20e eeuw groeide de stad zelfs nog meer en strekt het zich helemaal uit tot aan de grens met Kroatië bij de rivier Kolpa.
Rustmomentje, snoepen van ¨Belokranjska pogača¨
Voordat we met z´n viertjes beginnen aan onze speurtocht door het stadje Metlika in Bela doen we een wijnproeverijtje met een snack bij Krojina Hiša dobrot Bele krajine. In dit ´Huis van Lokale Lekkernijen van Bela Krajina´ krijgen de kinderen een heerlijke huisgemaakte appelsap, een mooi rustmomentje. De snack is een verrassing waar de kinderen dol op blijken te zijn: Belokranjska pogača. DIt kan ik het best omschrijven als een soort focaccia brood, maar dan in Bela Krajina stijl.
De Belokranjska pogača is een traditioneel Sloveens brood dat afkomstig is uit de regio Bela krajina. Dit brood staat bekend om haar unieke vorm en decoratie. Het wordt vaak gebakken ter gelegenheid van feestelijke gebeurtenissen en vieringen, je kunt dit bijzondere brood dus niet overal kopen en daarom raad ik je echt aan om een tasting package te boeken bij Krojina Hiša dobrot Bele krajine. Slecht zo´n 25 mensen in de regio zijn gekwalificeerd bakker van de Belokranjska pogača, dus uniek is dit heerlijke brood zeker weten! De "belokranjska pogača" is een ware delicatesse, een rond brood bestrooid met grof zout en karwijzaad. Het wordt niet gesneden, maar gedeeld met gasten door ze hun eigen stukje te laten afscheuren. De belangrijkste ingrediënten van de Belokranjska pogača zijn tarwebloem, water, zout en gist.
De proeverijtjes die je bij Krojina Hiša dobrot Bele krajine kunt boeken laten je niet alleen kennismaken met de lokale producten, maar je steunt ook direct de lokale bevolking. En wil je geen proeverij boeken, maar wel kennismaken met de vele lokale lekkernijen? Ga dan zeker naar Mestni trg 7 in Metlika en laat je verrassen door de (h)eerlijke producten die ze hier verkopen!
